W dniu 10 października 2011 r. „Iustitia” Kwartalnik Stowarzyszenia Sędziów Polskich przesłał Biuru Prasowemu Kancelarii Prezydenta RP listę pytań do Pana Prezydenta Bronisława Komorowskiego wskazując, iż pytania te napłynęły do redakcji Kwartalnika od sędziów z całej Polski. W piśmie przewodnim napisano: „Jesteśmy przekonani, iż są one elementem debaty publicznej, której Pan Prezydent jest orędownikiem. Bylibyśmy bardzo wdzięczni, gdyby Pan Prezydent znalazł czas, aby udzielić na nie odpowiedzi. Zamierzamy je opublikować na łamach naszego Kwartalnika”.
Pytania do Prezydenta RP:
1. Jak Pan Prezydent ocenia obecny stan wymiaru sprawiedliwości w Polsce? Czy można powiedzieć, że nasze sądownictwo jest w kryzysie, a jeżeli tak, to jakie są tego przyczyny?
2. Gdzie leży przyczyna niskiego poziomu zaufania społeczeństwa polskiego do wymiaru sprawiedliwości, a szczególnie do sądów i sędziów?
3. Czy immunitet sędziowski i stan spoczynku sędziów stanowią istotne gwarancje niezawisłości sędziowskiej? Jakie inne środki pełnią tę funkcję?
4. Czy Pan Prezydent dostrzega zagrożenia dla konstytucyjnych zasad niezależności sądów oraz usytuowania władzy sądowniczej jako równorzędnej wobec pozostałych władz, a jeśli tak, to jakie?
5. Dlaczego Pan Prezydent zdecydował się podpisać ustawę z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw?
6. Czy przed podpisaniem ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw Pan Prezydent zapoznał się z przebiegiem prac legislacyjnych, krytycznymi opiniami przedstawicieli środowisk prawniczych (w tym apelem sędziów opublikowanym na łamach prasy) oraz organów takich jak Krajowa Rada Sądownictwa, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prokurator Generalny, przedstawionymi chociażby w trakcie wysłuchania publicznego w Sejmie? Czy dotarł do Pana Prezydenta apel Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka o skierowanie nowelizacji do Trybunału Konstytucyjnego w ramach kontroli prewencyjnej? Czy Pan Prezydent zamierza wystąpić do Trybunału o zbadanie ww. ustawy w ramach kontroli następczej? Podobna deklaracja została złożona w przypadku ustawy o zmianie ustawy o dostępie do informacji publicznej, gdzie także wskazywano na uchybienia w zakresie trybu jej uchwalenia.
7. Ile wpłynęło do Kancelarii Prezydenta próśb (w postaci elektronicznej lub papierowej) o zawetowanie ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw?
8. Czy Pan Prezydent jest zwolennikiem ocen okresowych sędziów sądów powszechnych, a jeśli tak to dlaczego? Czy Pan Prezydent uważa, że ocenami okresowymi powinni być objęci sędziowie wszystkich szczebli, w tym sądów administracyjnych, a jeśli nie, to dlaczego? W tej sprawie prawie pięć tysięcy sędziów wystąpiło z apelem m.in. do Pana Prezydenta. Warto wskazać, iż np. we Włoszech wycofano się z powszechnych, okresowych ocen sędziów, a sądownictwo we Francji, która jest wskazywana przez Ministerstwo Sprawiedliwości jako kraj modelowy w zakresie ocen okresowych, w ostatnim czasie przeżywa poważny kryzys, o czym świadczą bezprecedensowe strajki i protesty sędziów.
9. Jakimi instrumentami prawnymi dysponuje władza sądownicza, które służą do równoważenia pozycji dwóch pozostałych władz? Czy są to środki wystarczające w świetle art. 10 Konstytucji?
10. Jak Pan Prezydent ocenia propozycję przeniesienia nadzoru administracyjnego nad sądami powszechnymi z Ministerstwa Sprawiedliwości do Kancelarii Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego?
11. Czy Pan Prezydent widzi potrzebę dalszej reformy sądownictwa w Polsce, w jakim kierunku powinna ona pójść i jaką rolę powinien w niej odegrać Prezydent? Czy można liczyć na inicjatywę ustawodawczą Prezydenta w tym zakresie?
12. Czy Pan Prezydent uważa za możliwe przygotowanie wielowariantowej koncepcji reformy sądownictwa tylko w obrębie Ministerstwa Sprawiedliwości, które z racji usytuowania w obecnym systemie, przy dotychczasowym reformowaniu broniło starego modelu, gdzie ma zagwarantowaną dominującą rolę?
13. Jaka powinna być ustrojowa pozycja Prezydenta wobec władzy sądowniczej, zwłaszcza w kontekście pozycji Ministra Sprawiedliwości oraz Prezesa Rady Ministrów? Czy Prezydent powinien być elementem mechanizmu utrzymywania równowagi między władzą wykonawczą a sądowniczą?
14. Czy Pan Prezydent popiera ideę powołania tzw. Okrągłego Stołu dla Sądownictwa i czy gotów jest go zwołać, ewentualnie objąć to przedsięwzięcie patronatem?
15. Kogo Pan Prezydent uważa za reprezentanta środowiska sędziowskiego, władnego do wypowiadania się w sprawach istotnych dla funkcjonowania władzy sądowniczej?
16. Jaki jest pogląd Pana Prezydenta na temat samorządów zawodowych jako formy samoorganizacji społeczeństwa oraz decentralizacji władzy publicznej? Czy samorząd sędziowski powinien odgrywać większą rolę w zakresie organizacji sądownictwa, niż ma to miejsce obecnie? Zdaniem wielu sędziów przyznanie samorządowi sędziowskiemu kompetencji decyzyjnych stanowiłoby zabezpieczenie przed nadmiernym wpływem władzy wykonawczej na władzę sądowniczą. Zdrowy, realny, niezależny od Ministra Sprawiedliwości samorząd sędziowski jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania sądownictwa.
17. Jak Pan Prezydent ocenia obecny system dochodzenia do zawodu sędziego?
18. Czy zawód sędziego powinien być koroną zawodów prawniczych w Polsce i czy jest nią obecnie? Czy poziom zainteresowania adwokatów, radców prawnych, czy notariuszy urzędem sędziego jest podstawą do obaw o właściwą pozycję zawodu sędziego w Polsce?
19. Czy kwestię uposażeń sędziowskich, o których mowa w art. 178 ust. 2 Konstytucji, Pan Prezydent postrzega jako kwestię ustrojową, czy też czysto socjalną?
20. Jak Pan Prezydent ocenia propozycję, aby sędzia mógł pracować w Ministerstwie Sprawiedliwości maksymalnie do sześciu miesięcy, a po tym czasie wracał do orzekania albo zrzekał się urzędu i zostawał urzędnikiem służby cywilnej?
21. Czy Pan Prezydent ma wśród swoich doradców jakiegokolwiek sędziego lub sędziego w stanie spoczynku?
Odpowiedź Biura Prasowego Kancelarii Prezydenta RP z dnia 4 listopada 2011 r.
„Uprzejmie informujemy, że Biuro Prasowe w dniu 15 września br. przesłało do redakcji Kwartalnika "Iustitia" informację, której treść załączamy poniżej:
'Szanowni Państwo,
Z przykrością informujemy, że ze względu na napięty kalendarz Pana Prezydenta udzielenie wywiadu w chwili obecnej nie będzie możliwe. Prosimy o cierpliwość.
Z poważaniem,
Biuro Prasowe
Kancelarii Prezydenta RP'
Jednocześnie z przykrością informujemy, że powyższa informacja jest w dalszym ciągu aktualna i dotyczy również udzielenia odpowiedzi na przesłane pytania.
Z poważaniem
Biuro Prasowe KPRP”
